چک صیادی یکی از مقولاتی است که از سال 1397 و به دنبال تصویب قانون جدید صدور چک مطرح شده است. در دنیای تجارت و تبادل امروزی چک نقش بسزایی در معاملات افراد ایفا می‌کند و یکی از ابزارهایی است که انجام معاملات را مقدور می‌سازد. در این مقاله قصد داریم تا به مفهوم چک صیاد، مراحل و شرایط دریافت دسته چک و نحوه استعلام گیری از آن بپردازیم.
سامانه صیاد چیست؟
سامانه صیاد، سامانه‌ای آنلاین، تحت نظارت بانک مرکزی می‌باشد که میتوان دو خدمت استعلام چک صیاد و ثبت چک صیاد را از طریق آن به انجام رساند. این سامانه به منظور کاهش تنش اعتباری و افزایش قدرت نظارت بر فرایند صدور چک ها، اختصاص شماره شناسه منحصر به فرد به هر برگه چک، تسهیل امکان پیگیری هر برگ چک به صورت مجزا در سراسر کشور، استعلام اعتبار صاحبان حساب و صاحبان امضاء استعلام به ازای هر دسته چک در خواستی، حذف قدرت شعب در صدور دسته چک و جلوگیری از چاپ دسته چک برای افراد فاقد صلاحیت و دارای سوء پیشینه، اختصاص بارکد دوبعدی به هر برگ چک بانکی که حاوی اطلاعات برگ چک و صاحبان حساب است، تسهیل و سرعت بخشیدن به خواندن مکانیزه اقلام اطلاعاتی و استعلام برگ چگ، قابلیت چاپ دسته چک توسط چاپگرهای متنوع و ایجاد یک بانک اطلاعاتی یکپارچه و مدرن از وضعیت اختصاص دسته چک های موجود در کشور ایجاد شده است. هم اکنون تنها میتوان چک صیادی را از طریق سامانه استعلام گرفت. اما خدمت ثبت چک صیادی فعال نبوده و باید از طریق سامانه صیاد موجود در اپلیکیشن‌های معتبر پرداخت موبایل و یا سایت خود بانک استفاده نمود. در ادامه قصد داریم تا به موضوع چک صیادی بیشتر بپردازیم.
چک صیادی چیست؟
چک صیادی چکی است که در سال 1397 به تصویب مجلس شورای اسلامی با هدف جلوگیری از صدور چکهای بدون اعتبار و بی محل، اعتبارسنجی یکپارچه، کنترل دقیق اهلیت متقاضی دسته چک پیش از صدور آن، استعلام وضعیت عملکرد صادر کننده چک توسط گیرنده آن، جانمایی اقلام اطلاعاتی و افزایش امنیت چک ایجاد شده است. در طول فرآیند تخصیص تا صدور دسته چک، اقدامات به نحوی تنظیم شده است که از جعل چک و صدور چکهای نامعتبر جلوگیری به عمل می‌آید.
ویژگی‌های چک صیادی
تمامی طراحی‌ها و نقش‌های چک صیاد با استفاده از نرم افزارهای امنیتی صورت پذیرفته است به نحوی که کلیه خطوط دارای اطلاعات مربوط به رنگ خود می‌باشد. توجه داشته باشید که نمونه چکهای جعلی دارای خطوطی می‌باشند که از ترکیب نقاط رنگی تشکیل شده و بنابراین به وسیله ذره بین به آسانی قابل تشخیص هستند. تصویر سه بعدی نشان و عبارت چاپخانه دولتی ایران بکار رفته در چک صیادی در مقابل نور قابل رویت است و چاپ شماره سریال‌ها با استفاده از مرکب مشکی فلور سنت است که تحت تابش نور ماوراء بنفش به رنگ سبز تیره دیده می‌شود. الیاف فلورسنتی که در سطح کاغذ پراکنده شده اند، زیر نور ماوراء بنفش در چهار رنگ سبز، زرد، قرمز و آبی قابل مشاهده اند.
اندازه چکهای صیادی بطور معمول ۸۵*۱۷۰ میلیمتر می‌باشد، در ساخت این چک از کاغذ واتر مارک مولتی تن۹۰ گرمی با آرم شرکت سهامی چاپخانه دولتی ایران، غیر فلورسنتی و حساس به مواد شیمیایی استفاده شده است. طرح زمینه متن و ظهر چک در دو رنگ سبز و قرمز چاپ گردیده و ریز نوشته I.R.IRAN در متن چک به رنگ سبز و در پشت چک به رنگ قرمز وجود دارد. ریز نوشته I.R.IRAN در کادر تاریخ و کادر ریال در دو رنگ سبز و قرمز به صورت سینوسی بصورت چاپ نامرئی درج شده است. لوگوی آبی رنگ چکاوک در پایین کادر ریال بر روی چک و ستاره در دو اندازه در وسط چک در دو رنگ نامرئی سبز و قرمز ثبت شده است. شماره سریال مرکب مشکی (پشت قرمز) که در زیر نور ماوراء بنفش نیز به رنگ سبز یشمی (سبز تیره) نمایان می شود.
شرایط صدور دسته چک صیادی برای اشخاص حقیقی
کلیه افرادی که حداقل دو سال از افتتاح حساب جاری آنان بگذرد و با دارا بودن شرایط بعدی می‌توانند دسته چک صیاد دریافت نمایند. افراد متقاضی باید دارای محل کار دائمی باشند و دارای ملکی باشند که اطلاعات آن در اختیار بانک قرار دهند. در طی یک سال گذشته چک صادره مشتری را پرداخت کرده باشند و چک برگشتی نداشته باشند، چنانچه چک برگشتی دارید، باید نسبت به رفع سوءاثر آن اقدام کنید. همچنین باید سپرده بلند مدت دارای مبلغ ۵۰ میلیون ریال داشته باشید و شش ماه از مدت زمان افتتاح آن سپری شده باشد.
شرایط صدور دسته چک صیادی برای اشخاص حقوقی
اشخاص حقوقی (شرکت‌ها و موسسات) که قصد دریافت چک صیاد دارند باید از ابتدای فعالیت خود حداقل ۱۰ سال گذشته باشد. این اشخاص باید حداقل یک سالی از مدت افتتاح حساب جاریشان گذشته باشد تا بتوانند درخواست صدور چک بدهند. در طی ۱۰ سال بیشتر از ۲ بار محل زندگی (فعالیت) خود را تغییر نداده باشند و دارای ملکی دائمی باشند. افراد حقوقی غیر دولتی لازم است یک سپرده بلند مدت با اعتبار ۵۰۰ میلیون ریال داشته باشند که حداقل ۶ ماه از داشتن حساب جاری گذشته باشد و یک سالی به سر رسید آن مانده باشد.
مراحل درخواست دسته چک صیادی
به منظور دریافت دسته چک ابتدا باید به بانک مورد نظر مراجعه نمایید. در این مرحله بانک از اطلاعات شخص درخواست دهنده استعلام می‌گیرد. چنانچه در سوابق بانکی فرد چک برگشتی وجود داشته باشد یعنی در صورت سفید نبودن وضعیت استعلام بایستی نسبت به رفع سوء اثر از چک های برگشتی گذشته اقدام شود. پس از این مرحله، فرد متاقضی حساب جاری در بانک مورد نظر افتتاح می‌نماید. شما میتوانید از یک فرد خوش‌حساب که در همان بانک حساب دارد، به عنوان معرف همراه خود داشته باشید، معرف در افتتاح حساب جاری را نمی توان معاون جرم دانست ولی کسی که به عنوان ضامن چک را امضا کرده باشد در برابر پاس شدن یا نشدن چک مسئول است و در صورت پاس نشدن چک باید هزینه آن را بپردازد.
سپس فرم درخواست برای دریافت دسته چک به بانک تکمیل می‌شود و نهایتا دسته چک صادر شده و در اختیار فرد قرار می‌گیرد.
مدارک لازم جهت صدور دسته چک صیادی
مدارک لازم برای دریافت دسته چک صیاد برای افراد حقیقی عبارت است از:
- کپی تمام صفحات شناسنامه
- یک قطعه عکس
- ارائه کپی مدارک شغلی
- ارائه کپی از مدرک محل سکونت و یا یک قبض از برق، گاز و یا آب و یا ارائه اجاره نامه در صورت مستاجر بودن
- داشتن معرف
مدارک لازم برای دریافت دسته چک صیاد برای افراد حقوقی عبارت است از:
افراد حقوقی که درخواست صدور دسته چک دارند باید مدارک زیر را در اختیار داشته باشند:
- درخواست افتتاح حساب بانکی با امضای صاحبان امضای مجاز شرکت
- تایید امضای صاحبان امضای مجاز شرکت
- اصل و کپی گواهی‌نامه ثبت شرکت یا شرکت‌نامه
- اصل و کپی اظهارنامه ثبت شرکت یا اساسنامه
- اصل و کپی آخرین آگهی رسمی ثبت شرکت در روزنامه رسمی
- اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی هیئت مدیره شرکت
استعلام چک صیادی
به منظور اطمینان از اعتبار چک صادر شده میتوان به چند روش مانند استعلام پیامکی و استعلام از سامانه‌های آنلاین از آن استعلام نمود.
استعلام پیامکی چک صیادی
بدین ترتیب میتوانید قبل از دریافت چک شناسه استعلام ۱۶ رقمی مندرج در چکهای صیادی را به سامانه استعلام پیامکی بانک مرکزی به شماره ۷۰۱۷۰۱ پیامک کنید (۱*۱* شناسه استعلام ۱۶ رقمی) تا از وضعیت اعتباری صادرکننده چک از نظر تعداد و مبلغ چکهای برگشتی ثبت‌شده در سامانه بانک مرکزی اطلاع پیدا کنید.
باید توجه داشته باشید که شناسه استعلام باید بدون هیچ‌گونه کاراکتر اضافی برای سامانه ارسال شود. نهایت به مدت ۱۵ دقیقه و به‌صورت پیامکی نتیجه برای شما ارسال می‌گردد در صورتی که تا مدت زمان ۱۵ دقیقه پاسخی از مرکز صیاد دریافت نشود، نتیجه با پیامک «عدم امکان اخذ استعلام» به شما اعلام خواهد شد و باید مجدداً برای دریافت استعلام اقدام کنید. در این روش، بایستی هزینه ۳۵۰ تومانی به منظور استعلام پرداخت نمایید. نکته دیگر، درحال حاضر از هر شماره تلفن همراه تنها چهار استعلام در روز قابل اخذ می باشد.
استعلام چک از سامانه صیادی
امکان استعلام چکهای صیادی از طریق سایت بانک مرکزی بصورت آنلاین به نشانی cbi.ir وجود دارد. در این روش، میتوان شناسه استعلام ۱۶ رقمی مندرج در چکهای صیادی را در بخش استعلام چک صیادی سایت بانک مرکزی وارد کرده و نسبت به اعتبارسنجی چک به صورت رایگان و نامحدود اقدام کرد.
اپلیکیشن اویم نیز امکانی فراهم کرده است تا به صورت رایگان و آنلاین در کمترین زمان ممکن از اعتبار چک‌ها اطمینان کسب کنید و استعلام بگیرید. بدین منظور کافیست تا شناسه 16 رقمی را در بخش استعلام چک صیادی وارد نموده و منتظر ارسال پاسخ بمانید.
دریافت جواب استعلام چک صیادی
اگر شما از روش پیامکی برای استعلام گرفتن استفاده کرده‌اید باید در نظر بگیرید که جواب استعلام تنها با سر شماره ۷۰۱۷۰۱ اطلاع‌رسانی می‌شود. نتیجه استعلام به صورت رتبه‌بندی بر اساس شاخص‌های رنگی به شما اطلاع داده می‌شود که به شرح زیر است:
سفید: صادرکننده چک فاقد هرگونه سابقه چک برگشتی بوده یا درصورت وجود سابقه، تمامی موارد رفع سوء اثر شده است.
زرد: صادرکننده چک دارای یک فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ ۵ میلیون تومان تعهد برگشتی است.
نارنجی: صادرکننده چک دارای دو الی چهار فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ ۲۰ میلیون تومان تعهد برگشتی است.
قهوه‌ای: صادرکننده چک دارای پنج تا ده فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ ۵۰ میلیون تومان تعهد برگشتی است.
قرمز: صادرکننده چک دارای بیش از ده فقره چک برگشتی یا بیش از مبلغ ۵۰ میلیون تومان تعهد برگشتی است.
استعلام چک صیادی در اپلیکیشن اویم
در اپلیکیشن اویم شما به آسانی میتوانید نسبت به دریافت استعلام چک صیادی در کمترین زمان و بدون صرف هزینه اقدام نمایید. کافیست تا به سایت اویم مراجعه نموده و از طریق لینک‌‌های موجود و یا از طریق استورهای معتبر نرم افزار تخصصی اویم را جستجو و نصب نمایید. در قسمت ابزار این اپلیکیشن میتوانید امکانات دیگری همچون: محاسبه کمیسیون، خرید شارژ، پرداخت قبوض و اصالت سند را مشاهده کنید.
با کلیک روی گزینه استعلام چک صیادی به سامانه استعلام چک صیادی منتقل می‌شوید و به آسانی میتوانید اقدامات مربوطه را انجام دهید.
با وارد کردن شناسه 16 رقمی و حاصل جمع اعداد امنیتی نتیجه دریافت استعلام را مشاهده نموده و با توجه به توضیحاتی که از پیش اعلام نمودیم، میتوان وضعیت چک مورد نظر را بررسی نمایید.